Büküm, ipliğin işlenmesi sırasında liflerin ya da ipliklerin bir arada tutulması ve sağlamlık kazandırılması için ipliğin ekseninde kendi etrafında verilen sarmal şekildeki dönüşlere yani ipliklerin birbirleri etrafında dolanmasına denir. 

İpliğe Büküm Verilmesi

Bütün iplik işleme sistemlerinde ipliğe büküm vermek için kendi ekseni etrafında belli bir kurala uyarak döndürülerek verilir. Büküm ipliğin yapısı yani kullanılacak olan elyaf cinsine, iplik tiplerine Örn; atkı, şal vb. ve bundan yapılacak olan kumaşın özelliklerine bağlılığı söz konusudur. Büküm ipliklerde; lifleri bir arada tutmayı sağlar ve sağlamlığı artırır, liflere büküm vererek iplik elde edilmektedir, birden fazla iplik bir araya getirilerek tekrar büküm verilirse (birbirleri etrafında tekrar dolanması halinde) katlı yapıda iplikler elde edilir. 

Büküm çeşitleri de vardır. Örn; yumuşak büküm, az sayıda yapılan işlemdir yani ipliğin kendi ekseni etrafında daha az sayıda döndürülmesiyle elde edilmektedir, yumuşak büküm yani az sayıda yapılan işlem olduğu zaman iplik büküm işleminden sonra kumaşta kullanılacak boya miktarı daha çok olmaktadır büküm sayısı fazla olan iplik, büküm sayısı az olan ipliklerden daha az boya alır. Buna bağlı olarak farklı bükümdeki iplikler aynı kumaş içerisinde bir arada yer alıyorsa kumaşta abraj adı verilen ton farklılıkları olacaktır. Yumuşak büküm çoğunlukla örgü kumaşlar için tercih edilmektedir. Eğirme işleminden sonra elde edilen tek katlı ipliklere iki veya daha fazla büküm işlemi uygulanır. İplik bükümündeki bu işlemde ipliğe sağlamlık ve işlenme yani dikilebilirlik özelliği kazandırıp iplik katlarını bir arada tutmak amaçlanmaktadır. Büküm işlemi, ipliklerin büküm yönüyle ve 1 metre başına düşen büküm sayısıyla alakalıdır ipliğin bütün özelliği buna bağlıdır (dayanıklılık, yapı, türü vb.). 1 m başına düşen büküm sayısına bağlı olarak iplikler dörde ayrılmaktadır.

• Hafif büküm: büküm sayısı 200’dür. Yumuşak su emici iplikler üretilmektedir.
• Normal büküm: büküm sayısı 200 – 600 arasındadır. Hafif bükümden daha sağlam iplikler üretilmektedir.
• Fazla büküm: 600 – 1200 arasındadır. Diğer ipliklere göre daha sert ve tanecikli iplikler üretilmektedir.
• Aşırı büküm: 1300 – 2500 arasındadır. Diğer ipliklerden çok tanecikli ve ıslandığında çeken iplikler üretilmektedir.

Büküm Çeşitleri ve Yapıları

Büküm çeşitleri, ipliğin büküm yönüne bağlı olarak iki şekilde olmaktadır. İpliğe büküm verilirken saat yönünde döndürüldüğü zaman “Z” büküm, tam tersi durumda yani saat yönünün tersine döndürüldüğü zaman “S” büküm adı verilen bükümler elde edilir. Bir de bu iki bükümün aynı anda iplikte bulunduğu zaman oluşan eğirmeye “Bileşik” büküm adı verilmektedir. Dikiş ipliklerine çok katlı iplikte denilmektedir ve genel olarak çok katlı iplik olarak satışa çıkarılmaktadır. Bu bükümlerin yanı sıra, fantezi bükümlü iplikler ve kaplanmış bükümlü iplikler de vardır. Yeteri kadar büküm verilmeyen ipliğin katları tek tek ayrılır, çabuk kopar yani dayanıksız olur. Gereğinden fazla büküm verilen iplikte topaklanma, dolaşma gibi olumsuzluklar görülebilir.